MƏKKƏNİN ADLARI «Həqiqətən xalq üçün tikilmiş ilk ev Bəkkə (Məkkə)dədir ki, aləmlər üçün bərəkətli və hidayət yeridir». (Ali İmran surəsi, ayə-96)   «Bu (Qur᾽an) nazil etdiyimiz mübarək kitab və qarşısında olanı təsdiq edəndir ki, (onun vasitəsi ilə) Ümmul-qura (xalqı) və onun ətrafında olanları qorxudsun. Axirətə iman gətirənlər bu (kitaba da) iman gətirir və namazlarını qoruyurlar.»  (Ənam surəsi, ayə -92)   «(Allah) O kəsdir ki, onların (müşriklərin) əllərini sizdən və sizin əllərinizi Məkkə vadisində onlara qalib etdikdən sonra (saxladı) və Allah sizin əncam verdiklərinizi görəndir»  (Fəth surəsi, ayə - 24) Hədis:   Həzrət imam Əli (ə) Şam şəhərində olan bir nəfərin…[...]

   Vurmaqda qan bahası Hər bir insanın boynunda iki hüquq var. Biri Allah haqqını ödəmək, biridə bəndə haqqını ödəmək. Bunlardan biri olmasa, insan tək qanadlı quşa bənzər. Tək qanadlı quş mənzil başına yetişə bilmədiyi kimi, insanında mənzil başı olan və ora üçün yarandığı cənnətə yetişə bilməsi, qeyri mümkündür. İslamın gözəlliyindən biridə, insan haqqlarının qorunmasına böyük önəm verməsidir. İslamın gəlişinin də ən böyük amal və məqsədi, tapdalanmış haqqları sahibinə geri vermək və bu yolda sona qədər mübarizə aparmaqdan ibarətdir. Tarixə baxsaq minlərlə insanların bu yolda dünyalarını dəyişmələrini görürük. Fikir versək hətta bəzi hallarda Allah – taala bəndəsinin haqqını öz haqqından önə…[...]

  Ramazan ayı ruhun və cismin bayram ayıdır.   يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ أَيَّامًا مَعْدُودَاتٍ فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ وَعَلَى الَّذِينَ يُطِيقُونَهُ فِدْيَةٌ طَعَامُ مِسْكِينٍ فَمَنْ تَطَوَّعَ خَيْرًا فَهُوَ خَيْرٌ لَهُ وَأَنْ تَصُومُوا خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ  شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِي أُنْزِلَ فِيهِ الْقُرْآنُ هُدًى لِلنَّاسِ وَبَيِّنَاتٍ مِنَ الْهُدَى وَالْفُرْقَانِ فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْيَصُمْهُ وَمَنْ كَانَ مَرِيضًا أَوْ عَلَى سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِنْ أَيَّامٍ أُخَرَ يُرِيدُ اللَّهُ بِكُمُ الْيُسْرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ الْعُسْرَ وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللَّهَ عَلَى مَا هَدَاكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ …[...]

  Ramazan süfrəsində ailə ilə birlikdə olaq   Ramazan ayına diqqət etsək, həcc əməli kimi müsəlmanların bərabərliyini təzahür edir. Həcc əməli daha çox imkanlı müsəlmanların bərabərliyini göstərirsə, Ramazan ayı isə bütün müsəlmanların maddi vəziyyətindən, yaşından, cinsindən və s.dən asılı olmayaraq, hər kəsi əhatə edən ibadət növüdür. Bu ayda Allah-taala yaratdığı ən ali məxluqa daha böyük fürsətlər verir və ağıllı insan da Allahın rəhmətindən bolluca istifadə edə bilər. Beləliklə, birlikdə tutulan oruc həm rahat, həm də daha çox savab qazandırır. Allahın rəhmətinin ən çox cilvələndiyi məqamlardan biri də ailə münasibətlərində olan səmimiyyətdir. Oruc tutmaq ibadətində ailənin cəm olduğu iki vaxt daha…[...]

  İslamda nəfəqə Bütün dinlər arasında təkcə İslam dinidir ki, bu günə qədər qadına - xəlq olunmuşların ən zərifinə qarşı sonsuz mərhəməti ilə müxtəlif zamanlarda istənilən cəmiyyətin nümayəndələrinin nəzərini özünə cəlb edə bilmiş və hətta məftun etmişdir. Gəlin, görək həqiqətən belədirmi? Ərəb dilini bilməyənlər ən azı müqəddəs Qurani Kərimi əllərinə alıb mütaliə etsinlər. Çünki, məhz, ayələrin tərcüməsindən və əlbəttə ki, təfsirindən qadının Allah yanındakı məqamından xəbərdar olarlar. Amma bu məqalədə İslam dinində "nəfəqə" kimi tanınan ilahi bir haqqdan bəhs edəcəyik. Nəfəqə "infaq" sözündən götürülüb, "bağışlamaq", "bəxşiş və əta etmək" deməkdir. Lakin doğma Azərbaycan dilimizdə bu kəlmə "xərclik" və ya "aliment"…[...]

  Ehsan və zəkatın sirri   Ariflərdən biri buyurub: «Malın ehsan və zəkatının sirri bəndənin sınağıdır və onda üç sirr var: Şəhadəteyni deyən hər bir kəs, Məbudun təkliyini iqrar edir və tövhidi lazım bilir. Əgər öz dediyinə və şəhadətinə kamil şəkildə vəfa etmək istəyirsə, Allahdan başqa heç bir Məbudu qəbul etməməlidir. Çünki məhəbbətdə şəriklik mümkün deyil. Tövhidi dillə demək faydasızdır. Məhəbbətin dərəcəsini yalnız istədiyi şeyləri ayırmaqla ölçmək olar. Mal-dövlət də insanın sevdiyi şeylərdəndir. Çünki onunla dünyadan faydalanır. İnsan mal-dövlət vasitəsilə bu dünya ilə ünsiyyət qurur. Mal-dövlət insanı Məhbubu ilə görüşməyinə vasitə olan ölümdən ayırır. Buna görə də insan onun vasitəsilə…[...]

Oruc – ilahi eşq, sədaqət və ixlas sınağı   Əziz oxucular, böyük arif və əxlaq ustadı Ayətullah Mirzə Cavad Məliki Təbrizinin “Əl-muraqibat” əsərindən oruc ibadəti ilə bağlı bəzi maraqlı məsələləri xülasə ilə sizin nəzərinizə çatdırırıq:       Adi adamlar orucu və həmçinin hər bir ibadəti yalnız bir vəzifə bilir və zəhmətlə yerinə yetirirlər. Halbuki arif insanlar onu ilahi bir lütf bilib vacib olunmasını bəndələr üçün Allah tərəfindən böyük bir nemət kimi qəbul edirlər. Belə ki, onu sevinc və xoşhallıqla qarşılayırlar, vəzifə kimi qəbul etmirlər.      Bundan daha da üstünü Allahın xitabından ləzzət alıb şad olurlar.  “Ey iman gətirənlər! Oruc…[...]

İlahi məğfirətə nail olmağın yolları   İlahi məğfirətə nail olmaq üçün bir neçə yol vardır. İnsan o yolların vasitəsi ilə öz ruhunu paklasa, Allahın razılığını qazanar və Onun məğfirətə nail olar. Onlar aşağıdakılardır:   1. İslam dinini qəbul etmək.   قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَنْتَهُوا يُغْفَرْ لَهُمْ مَا قَدْ سَلَفَ وَإِنْ يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ “Kafirlərə de: “Əgər (küfrdən) əl çəksələr (və İslamı qəbul etsələr) keçənlər (günahlarına görə çəkməli olduqları cəzalar, əməllərinin qəzası, kəffarələr, Allaha olan borcları və axirət əzabları) onlara bağışlanar. (Amma) əgər (küfrə və haqq ilə mübarizəyə) qayıtsalar, şübhəsiz, (Bizim) əvvəlkilərin (barəsindəki) yolu(muz, Bizim itaətsiz azğınları həlak…[...]

Təharət və təmizlik   İslam dini bəşər həyatının maddi və mənəvi sahələrini nəzərə alaraq kamil bir proqram təqdim edir. Gigiyena və təmizlik də bəşər həyatının mühüm sahələrindən biri olduğu üçün İslam dini bu məsələyə xüsusi diqqət yetirmişdir. Qurani-məciddə bu barədə buyurulur: وَاللَّهُ يُحِبُّ الْمُطَّهِّرِينَ “Allah pakları sevir” (“Tövbə” surəsi, ayə 108).   Əziz Peyğəmbərimiz (s) paklıq barəsində belə buyurur:   “Təmizlik imandandır”.   “Təharət namazın açarıdır”.      “Din təmizlik üzərində qurulmuşdur”.     “Nə pis bəndədir natəmiz bəndə”.     Təharətin dərəcələri Təharətin dörd dərəcəsi var: Zahiri çirk, nəcis və natəmizlikdən təmizləmək; Bədən üzvlərini günah və pis əməllərdən təmizləmək; Qəlbi rəzilliklərdən paklamaq; Batini…[...]

İslamda elm və alimin fəziləti   İslam dini mütərəqqi bir din olaraq elmə xüsusi diqqət vermişdir. Biz İslamın qaynağı sayılan Qurani-kərimdə və məsum rəhbərlərin (ə) hikmət dolu kəlamlarında bunun şahidi ola bilərik. Quranda elm və alimin dəyəri   1. Zikr olunan ilk nemət elmdir: Peyğəmbəri Əkrəmə (s) nazil olmuş ilk ayələrdə Mütəal Allahın varlıq aləminin yaradılışını şərh etdikdən sonra xatırlatdığı ilk nemət elmdir:   اقْرَأْ بِاسْمِ رَبِّكَ الَّذِي خَلَقَ خَلَقَ الإنْسَانَ مِنْ عَلَقٍ اقْرَأْ وَرَبُّكَ الأكْرَمُ الَّذِي عَلَّمَ بِالْقَلَمِ عَلَّمَ الإنْسَانَ مَا لَمْ يَعْلَمْ   “Oxu! (Bu kitabı bütün məxluqatı) yaradan Rəbbinin adı ilə”, “O, insanı (Adəm övladını) laxtalanmış qandan…[...]

Namaz, dinin sütunu!   Həzrət Muhəmməd (s) buyurmuşdur: “Yer üzündə Tanrıya itaət etmək ona bəndəçilik etməklə müyəssər olar. Tanrıya bəndəçiliyin misilsiz nümunəsi isə namazdır” (“Biharul-ənvar”, Əllamə Məclisi, c.82, səh.219). O həzrət (s) digər bir hədisdə buyurur: “Sizə namaz barədə (ona əhəmiyyət verməyinizi) vəsiyyət edirəm, çünki namaz əməllərin ən yaxşısı və dininizin sütunudur” (“Biharul-ənvar”, Əllamə Məclisi, c.82 səh.209). Yenə o həzrətdən (s) rəvayət olunur: “Şübhəsiz ki, dinin sütunu namazdır. Elə ona görə də Qiyamət günü soruşulan ilk əməl namaz olacaqdır. Belə ki, namaz düz olsa başqa əməllərə baxılacaq, düz olmadıqda isə o biri əməllərə də baxılmayacaqdır” (“Biharul-ənvar”, Əllamə Məclisi, c.82 səh.227).…[...]

Dəstəmazın sirləri   يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ وَإِنْ كُنْتُمْ جُنُبًا فَاطَّهَّرُوا وَإِنْ كُنْتُمْ مَرْضَى أَوْ عَلَى سَفَرٍ أَوْ جَاءَ أَحَدٌ مِنْكُمْ مِنَ الْغَائِطِ أَوْ لَامَسْتُمُ النِّسَاءَ فَلَمْ تَجِدُوا مَاءً فَتَيَمَّمُوا صَعِيدًا طَيِّبًا فَامْسَحُوا بِوُجُوهِكُمْ وَأَيْدِيكُمْ مِنْهُ مَا يُرِيدُ اللَّهُ لِيَجْعَلَ عَلَيْكُمْ مِنْ حَرَجٍ وَلَكِنْ يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمْ وَلِيُتِمَّ نِعْمَتَهُ عَلَيْكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ         Ey iman gətirənlər, namaza durarkən (dəstəmazınız olmayanda) üzlərinizi və dirsəklərinizə qədər əllərinizi yuyun və başınıza və iki ayaqlarınızın üzərinə hər iki ayağınızın üstündəki qabarıq yerə kimi məsh edin. Əgər cənabətli olsanız…[...]

Camaat namazı   وَأَقِيمُوا الصَّلَاةَ وَآتُوا الزَّكَاةَ وَارْكَعُوا مَعَ الرَّاكِعِينَ “Namaza qalxın və zəkat verin və rüku edənlərlə (birlikdə) rüku edin”. ("Bəqara" surəsi, ayə - 43)   Bu ayə zahirdə sadə görünsə də, dərinliyinə varsaq, nə qədər dolğun mənalı olduğunu görərik. “Namaza qalxın” dedikdə, Allahla insanın ünsiyyəti, “rüku edənlərlə rüku edin” dedikdə, cəmiyyətin vəhdət şəklində əl-ələ verib çiyin-çiyinə Allah yolunda çalışmaları nəzərdə tutulmuşdur. Ayədə İslamın təkliyi sevməyən ictimai bir din olduğu da aydınlaşır. Əksər vaxtlarda namazla zəkatın bir yerdə işlənməsi də məhz bundan irəli gəlir. Yəni, bu, yalnız fərdi ibadətə qapılaraq cəmiyyəti unutmamaq mənasındadır. Öz gündəlik namazlarımızı necə düşünürüksə, cəmiyyətin…[...]

Həcc Allahın fərmanıdır وَأَذِّنْ فِي النَّاسِ بِالْحَجِّ يَأْتُوكَ رِجَالًا وَعَلَى كُلِّ ضَامِرٍ يَأْتِينَ مِنْ كُلِّ فَجٍّ عَمِيقٍ  “Və insanları ümumi şəkildə həccə çağır ki, (onlar sənin dəvətin nəticəsində Qiyamət gününə kimi) piyada və hər uzaq yoldan gələn dəvələr üstündə sənə tərəf üz tutsunlar” (“Həcc” surəsi, ayə 27). Həcc böyük olan Allahın fərmanı, Adəmin (ə) sünnəti  və Allahın dostu Həzrəti İbrahimin (ə) yolu və üslubudur. Həcc insanın və rəhman, rəhim olan Allahın vədinin yerinə yetirilmə vaxtı, Həzrət İbrahimin (ə) ardıcıllarının vəhdət mərkəzidir. Həcc şeytan və xudpəsəndliklə mübarizə, şirkdən bəraətin elanı və Peyğəmbərlərin yoluna bağlılıqdır. Ibrahim məqamında namaz qılmaq, Səfa və Mərvə…[...]

Hüzuri-qəlb   يَا أَيُّهَا النَّاسُ اعْبُدُوا رَبَّكُمُ الَّذِي خَلَقَكُمْ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ “Ey insanlar! Sizi və sizdən əvvəlkiləri yaradan Rəbbinizə ibadət edin, bəlkə (bununla) təqvalı olasınız” (“Bəqərə” surəsi, ayə 21).   Məsumlardan başqa heç bir ibadət əhli yoxdur ki, namazda qəlb hüzurunun (yəni namazda qəlbin və fikrin namazda olması) olmamasından narahat olub Allahdan kömək istəməsin. Çünki namaz fəqət qısa kəlmələrdən ibarət olan bir ibadət deyil. O, yalnız qəlbin hüzuru ilə öz həqiqi məqamına çatır.  Həqiqi namazın iki tərəfi vardır: biri, onun cismi sayılan zahiri tərəfi, o biri isə namazın həqiqəti və ruhu sayılan batini tərəfi. Hər iki tərəfin…[...]

İslami qardaşlıq   إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ أُولَئِكَ هُمْ خَيْرُ الْبَرِيَّة “Şübhəsiz, iman gətirib və saleh iş görənlər isə yaradılmışların ən yaxşılarıdır” (“Bəyyinə” surəsi, ayə 77).   İslam dini dostluq və qardaşlığa çox üstünlük verir. Odur ki, Mədinəyə hicrət etdikdən sonra Allah Rəsulunun (s) gördüyü ilk tədbirlərdən biri elə müsəlmanlar arasında qardaşlıq əhd-peymanına bağlamaq, qarətlər, qırğınlar, aramsız müharibələrə adət etmiş pərakəndə ərəb qəbilələri arasında vəhdət və birlik yaratmaq oldu. Islam dinində bütün müsəlmanlar irqindən, miliyyətindən, rəngindən asılı olmayaraq bir-biri ilə qardaşdırlar və eyni hüquqa malikdirlər. Birinin digərindən üstün olması cismi sağlamlıq, maddi rifah və elmi səviyyədə deyil, təqva və…[...]

Əxlaq dinin kölgəsində   يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ “Ey iman gətirənlər, sizi, sizə həyat verən şeyə tərəf dəvət edən zaman Allahın və Onun Rəsulunun (ə) çağırışını qəbul edin” (“Ənfal” surəsi, ayə 24).   Allah Peyğəmbərlərinin (ə) İlahi vəzifələrindən biri əxlaqı təbliğ etmək, onu yüksək bir zirvəyə qaldırmaq olmuşdur. Necə ki, İslamın əziz Peyğəmbəri Həzrət Muhəmməd (s) buyurub: “Həqiqətən də mən gözəl əxlaqı tamamlamaq üçün göndərildim”. Peyğəmbərlər özləri də ilk növbədə gətirdikləri əxlaqın ən bariz nümunələri olmuşlar. Əxlaq insaniyyətin təməlidir. Əxlaq bəşərin səadəti, bu günü və sabahıdır. Onsuz heç bir zirvə, yüksəklik, kamillik mövcud…[...]

Saleh əməllər İslamda ədəb qaydaları silsiləsindən Xəstələrlə görüş   İslam dininin müsəlmanlara tövsiyə etdiyi əxlaqi xüsusiyyətlərdən biri də xəstələrin görüşünə gedib onların qəlblərinə sevinc bəxş etməkdir. Bu bəhsimizdə biz xəstələrin görüşünə getməyin zəruriliyi və onların qəlblərinə sevinc bəxş etmək barədə söhbət açacağıq. Haqqında danışacağımız şey, ilk növbədə, İslam dininin bu məsələyə olan baxışı, müsəlmanların bu xeyirxah işə necə sövq olunmaları və bütün bunlarla yanaşı, görüşə gedərkən hansı şərtlərə riayət etmələridir. İslam nöqteyi-nəzərindən xəstələrin görüşünə getmək hər bir müsəlmanın üzərinə düşən və olduqca əhəmiyyət kəsb edən məsələlərdən biri sayılır. Başqalarının haqqını öz sahibinə qaytarmaq hər bir müsəlmanın üzərinə düşən vəzifədir. Hər…[...]

Orucun sirri Əziz Peyğəmbərimiz (s) buyurmuşdur: “Oruc cəhənnəm atəşinə sipərdir”.   Həmçinin buyurur: “Oruc tutan şəxs hər hansı müsəlmanın qeybətini etməyincə ibadət halındadır, hətta yatağında yatmış olsa belə”.   Allah-Taala buyurur: “Oruc mənim üçündür və Mən onun mükafatını verəcəyəm. Oruc tutan iki dəfə şadlanar. Biri iftar edən zaman, digəri öz Rəbbi ilə görüşərkən (axirətdə). And olsun Muhəmmədin (s) canı əlində olana ki, oruc tutanın ağzının aclıqdan yaranan pis qoxusu Allah yanında müşkdən daha ətirlidir”.   İmam Kazim (ə) buyurur: “Ey oruc tutanlar! Zöhrdən əvvəl yatın ki, Allah-Taala oruc tutana yatağında su və yemək verər. Oruc dünya həyatında cəhənnəm atəşini şölələndirən…[...]

Quranda əxlaq İstiğfar: وَمَنْ يَعْمَلْ سُوءًا أَوْ يَظْلِمْ نَفْسَهُ ثُمَّ يَسْتَغْفِرِ اللَّهَ يَجِدِ اللَّهَ غَفُورًا رَحِيمًا "Hər kim pis bir iş görsə, yaxud özünə zülm etsə, sonra Allahdan bağışlanmaq diləsə, Allahın bağışlayan və mehriban olduğunu görər" ("Nisa" surəsi, ayə 110).                                                                                    Təqva: يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ "Ey iman gətirənlər! Əgər Allahdan qorxsanız, O sizə (haqq ilə batili) ayırd edən bir (qüvvə) verər, sizin günahlarınızı örtər və sizi bağışlayar. Allah böyük fəzl (və mərhəmət) sahibidir" ("Ənfal" surəsi, ayə 29). Təvəkkül: وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ وَكَفَى بِاللَّهِ وَكِيلا "...Və Allaha…[...]